Prindërimi në Evropë: Kush qëndron në shtëpi me fëmijët? Shqipëria, ndër vendet me lejen më të gjatë

Në Evropë, detyrat shtëpiake, kujdesi për fëmijët, pastrimi dhe shpenzimet janë ende një çështje kryesisht femërore. Kjo është konfirmuar nga një studim i Komisionit Evropian. Sipas studimit, burrat në Evropë punojnë mesatarisht 39 orë në javë, ndërsa gratë punojnë 33. Në të njëjtën kohë, gratë shpenzojnë 22 orë të papaguara për kujdesin e fëmijëve dhe punët e shtëpisë, ndërsa burrat kalojnë 10 orë në këto puna. “Ndërkohë që normat kulturore me siguri luajnë një rol të madh në këtë situatë, mund të tregojmë gjithashtu edhe një politikë pune që nuk është në hap me kohën”, vëren studimi.

Leja e atësisë: si funksionon ajo në Europë?

Kjo është arsyeja pse në vitin 2017, Komisioni Evropian paraqiti propozimin për një direktivë mbi barazinë e punës dhe të jetës për prindërit dhe kujdestarët, në të cilën sugjerohet që shtetet anëtare të miratojnë, ndër të tjera, një minimum prej 10 ditësh për pushimin e detyrueshëm të atësisë.

Aktualisht, pothuajse të gjitha vendet e BE-së garantojnë këtë të drejtë, me një kohëzgjatje mesatare prej 11 ditësh. Qëndron mbi mesataren Sllovenia, me 30 ditë në 90% të rrogës normale, Rumania me 15 ditë me 100% të rrogës normale (përderisa babai përfundon një kurs për kujdesin e fëmijëve) dhe Bullgaria me 15 ditë në 90% të pagës normale.

Sipas studimit vendet e Ballkanit jo-BE bien shumë më poshtë standardeve evropiane: pothuajse në çdo vend të rajonit, leja e atësisë është më pak se 7 ditë dhe në disa raste nuk paguhet fare. Nga ana tjetër, edhe Italia nuk arrin të përputhet me udhëzimet e BE-së, me vetëm 4 ditë pushim për baballarët e rinj.

Megjithatë, një studim i Eurofound nga 23 nga 28 vendet e BE-së zbulon se vetëm 10% e prindërve vendosin të marrin leje kur fëmija i tyre lind, me përqindje kombëtare që shkojnë nga 0.02% në Greqi në 44% në Suedi. Me sa duket, thjesht garantimi i së drejtës nuk çon në arritjen e objektivit.

Përveç konsideratave kulturore, faktorë të ndryshëm ndikojnë në zgjedhjet e prindërve. Së pari, ekonomia: një normë e ulët e kompensimit do të ndikojë nëse një baba merr leje nga atësia apo jo. Kushte për pranueshmërinë dhe mungesa e fleksibilitetit në orët e punës gjithashtu luajnë një rol.

Kur leja e lindjes bëhet pengesë

“Diçka që duhet marrë në konsideratë për vlerësimin e politikave për barazinë gjinore, megjithatë, është marrëdhënia ndërmjet kohëzgjatjes së pushimit dhe ndihmës që merr nëna. Nëse kohëzgjatja është shumë e gjatë, nëna është në rrezik të qëndrojë jashtë fuqisë punëtore për një kohë të gjatë dhe do të përballet me më shumë vështirësi kur të përpiqet të rikthehet në punë”.

Në të njëjtën kohë, siç kanë vërejtur hulumtuesit e FMN Ruben Atoyan e Jesmin Rahman, kur kompensimi është i ulët, gratë përfundojnë të varura nga paga e partnerëve të tyre.

Për shembull, nga shtetet e Ballkanit perëndimor jashtë BE-së, Shqipëria dhe Bosnje-Hercegovina dallojnë për një kohëzgjatje të gjatë të lejes së lindjes (52 javë), por kompensimi arrin vetëm 60-65% të pagës normale. Situata është e ndryshme në Bullgari, ku pushimi zgjat 59 javë, por paguan 90% të rrogës normale – situata më e mirë në Evropë.  Artikulli i plotë lexo këtu.

Përshtati në shqip E.Z/SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.