Pse besojmë në horoskop?! – Nga epoka e Babilonisë deri në ditët e sotme

Astrologjia është një art i lashtë dhe i diskutueshëm i parashikimit. Dëshmia e parë daton shumë mijëvjeçarë më parë, në Mesopotami. Megjithatë, shekujt e përparimit shkencor nuk kanë ndikuar në hijeshinë e tij dhe nuk kanë zvogëluar interesin e tij: shumë njerëz ende besojnë në të dhe mbështeten – në një mënyrë pak a shumë të zakonshme dhe të thellë – në aftësitë e supozuara profetike. Por pse kaq shumë interes për parashikimet dhe profilet e personazheve edhe nëse dihet se ato nuk kanë asnjë bazë shkencore? Dhe kush i lexon i beson vërtet? ‘Përgjigja mund të qëndrojë në nevojën për të përcaktuar personalitetin tonë dhe të të tjerëve dhe në mënyrën se si ne e perceptojmë realitetin, duke modeluar një pjesë të pritshmërive tona mbi të,’ thonë psikologët.

Babilonasit ishin të parët që besuan se kishte një korrespondencë midis lëvizjes së qiellit të përjetshëm dhe ngjarjeve tokësore. Dëshmia e parë e këtij besimi është libri “Enuma Anu Enlil”, ku ka përpjekjet e para për të interpretuar ngjarjet qiellore të ndara në katër kategori të mëdha, secila e lidhur me një hyjni. Në kohët e lashta universi ishte një mister absolut dhe të gjitha manifestimet e tij – si kometat apo eklipset – ishin të çuditshme, sepse ato interpretoheshin si dëshmi e një vullneti më të lartë, shenja të ngjarjeve pozitive ose negative.

Brenda pak shekujsh, astrologjia u përhap në Mesdhe dhe në shekullin e tretë para Krishtit, grekët filluan të parashikojnë jo vetëm rrjedhën e ngjarjeve, por edhe fatin e çdo individi bazuar në pozicionet e planetëve (horoskopi). Edhe pse ka kaluar shumë kohë që atëherë, ende sot për astrologjinë konformimi i qiellit (pozicioni i yjeve dhe planetëve) në momentin e lindjes mund të ndikojë në jetën e një individi.

Për psikologët që studiojnë fenomenin, mundësia e “njohjes” së një personi përmes karakteristikave që i atribuohen përgjithësisht shenjës së tij, të zakonshme për shumë njerëz të tjerë, është shumë qetësuese. Me pak fjalë, pse të bëjmë kaq shumë përpjekje për të analizuar dhe kuptuar tjetrin, kur mjafton një profil i thjeshtë zodiak për të ditur se kush është përballë nesh? Efekti “sigurues” është i pranishëm edhe kur lexojmë karakterin tonë sipas yjeve. Ndoshta kjo është për shkak të një natyre të caktuar gjenerike. Një personalitet që do të “vishet” nga njerëz të ndryshëm duhet të tregohet domosdoshmërish me një gjuhë të paqartë, por jo shumë gjenerike për të pasur pamjen e një profili personal, në të cilin secili prej nesh mund të identifikohet.

Ndryshe është rasti në të cilin personazhi ynë përshkruhet nga një mik apo një i njohur. Ndodh shpesh që të mos gjejmë njëri-tjetrin, madje ndonjëherë acarohemi. Ndoshta sepse një mik mund të jetë shumë më i saktë dhe më i përpiktë se një astrolog. Dhe më pak qetësuese. Besimi i verbër që normalisht u jepet horoskopëve dhe planeve astral, shpjegohet nga psikologët pikërisht me nevojën për të përcaktuar personalitetin e vet dhe të të tjerëve, në mënyrë qetësuese, por duke përdorur kritere të ndryshme nga ato të zakonshmet: profilet e shenjave të zodiakut ose tabelat astrale nuk kanë të bëjnë asgjë me arsyen.

Dhe nëse ndonjëherë na duket se horoskopët hamendësojnë, kjo, sipas psikologëve, është për faktin se mendja na “mashtron”. Disa studime mbi perceptimin kanë sugjeruar në fakt se si mendja jonë interpreton dhe përshtat me situatën tonë çdo informacion që mbledh. Me fjalët e një astrologu ose midis rreshtave të një horoskopi, ne do të priremi të kuptojmë në mënyrë të pandërgjegjshme të gjitha ato deklarata që mund të përshtaten më mirë me situatën tonë, duke kujtuar më vonë vetëm ato.

E njëjta gjë ndodh edhe me profecitë për të ardhmen e njerëzimit: nëse mendon për disa personazhe të mëdhenj të astrologjisë, kujton vetëm atë që ata “menduan”, duke harruar gjithçka tjetër, sipas një mekanizmi të përzgjedhjes së kujtimeve. E njëjta gjë ndodh edhe me profecitë për të ardhmen e njerëzimit: nëse mendon për disa personazhe të mëdhenj të astrologjisë, kujton vetëm atë që ata “menduan”, duke harruar gjithçka tjetër, sipas një mekanizmi të përzgjedhjes së kujtimeve.

Por ka edhe një arsye tjetër pse horoskopët ndonjëherë duket se funksionojnë. Varet nga fakti se ata që në mënyrë të pandërgjegjshme i besojnë do të sillen në një mënyrë që i bën ato të realizohen. Në fakt, predispozicioni psikologjik ndikon në mënyrën tonë të të jetuarit të situatave në një masë të tillë që, nganjëherë, është në gjendje të modifikojë realitetin. Është mekanizmi me të cilin psikologu Richard Wiseman shpjegon edhe fatin. Ata që ndihen fatkeq presin që të tjerët të trajtohen keq; Si rrjedhim, rezultati do të jetë një qëndrim i mbrojtur dhe inatçor, i cili si pasojë do të tërheqë antipatinë. Ndryshe nga sa ndodh me “fatlumët”.

Diçka e ngjashme ndodh në astrologji: për të realizuar një parashikim, mjafton ta besosh. Nëse një vajzë lexon në horoskop se mashkulli i saj ideal i përket shenjës së Ujorit, kur ta takojë një të tillë do të ndihet më e fortë, e qetësuar nga pashmangshmëria e pushtimit dhe do të jetë në gjendje të shfrytëzojë maksimalisht cilësitë e saj të joshjes dhe simpatisë, duke rritur kështu shanset e saj për sukses. FCS

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.