Qyteti port i Colombos: Një Dubai i ri apo një enklavë kineze?

“Një ndryshim ekonomik i lojës” është mënyra se si zyrtarët e përshkruajnë Colombo Port City, një metropol me shkëlqim që del nga uji përgjatë bregdetit të kryeqytetit të Sri Lankës. Pranë rrethit të biznesit me gjethe të Colombo, hapësira e madhe e rërës e rikuperuar nga deti po shndërrohet në një qytet të teknologjisë së lartë, i cili do të presë një qendër financiare ndërkombëtare në det të hapur, zona banimi dhe një marinë – duke bërë krahasime me Dubain, Monakon ose Hong Kongun.

Por kritikët vënë në dyshim se sa një ndryshim ekonomik i lojës do të jetë me të vërtetë për Sri Lankën. Si fillim, për të rimarrë 2.6 km katrore tokë të re, vendi kishte nevojë që China Harbour Engineering Company (CHEC) të investonte 1.4 miliardë dollarë. Në këmbim, firmës i është dhënë 43% e saj me një qira 99-vjeçare.

Pas disa vitesh gërmimi, aktiviteti ndërtimor po merr vrull dhe qyteti i ri po merr formë. Vinça të mëdhenj të mbikëqyrur nga inxhinierë kinezë po lëvizin pllaka betoni, ndërsa lëvizësit e tokës mbushin kamionët me tonelata rërë. Një lumë që kalon nëpër tokën e rikuperuar tashmë është gërmuar, duke lejuar hyrjen për varkat dhe jahtet e vogla.

Zyrtarët vlerësojnë se do të duhen rreth 25 vjet për të përfunduar projektin, i pari i këtij lloji në Azinë Jugore. Sri Lanka thotë se toka nën kontrollin e saj dhe zona e dhënë kinezëve do t’u jepet me qira firmave shumëkombëshe, bankave dhe kompanive të tjera. Qeveria gjithashtu mund të vendosë një taksë mbi të ardhurat e tyre.

Rreth 80 mijë njerëz pritet të jetojnë në qytetin e ri, i cili do të ofrojë pushime tatimore për ata që investojnë dhe bëjnë biznes atje. Të gjitha transaksionet në zonën e posaçme ekonomike, përfshirë pagat, do të jenë në dollarë amerikanë.

Projekti Port City u zbulua zyrtarisht gjatë vizitës së presidentit kinez Xi Jinping në Colombo në 2014, një vit pasi ai nisi Iniciativën e tij Brez dhe Rrugë – një plan ambicioz për të ndërtuar lidhje të infrastrukturës rrugore, hekurudhore dhe detare në të gjithë Azinë dhe Evropën për të nxitur tregtinë.

Sri Lanka iu drejtua Kinës për ndihmë financiare për të rindërtuar pas një lufte të gjatë me separatistët tamilë që përfundoi në vitin 2009. Vendet perëndimore kishin ngritur shqetësime për abuzimet e të drejtave të njeriut. Në kohën e vizitës së Xi Jinping, Mahinda Rajapaksa ishte president i Sri Lankës, por ai humbi zgjedhjet më vonë atë vit, me shqetësimin për kreditë kineze – veçanërisht për një port të madh në jug në Hambantota – një nga çështjet në mendjen e votuesve.

Tetë vjet më vonë, Rajapaksa tani është kthyer në pushtet, si kryeministër, me vëllain e tij më të vogël Gotabaya si president. Por porti Hambantota nuk është më në dorën e Sri Lankës. Nën qeverinë e fundit në vitin 2017, Sri Lanka ia dorëzoi atë kontrollit kinez pasi u përpoq të shlyente borxhin ndaj firmave kineze, me një pjesë të parave të fituara që thuhet se përdoreshin për të shlyer borxhe të tjera.

Pra, ndoshta nuk është për t’u habitur që jo të gjithë në Sri Lanka ndajnë entuziazmin që zyrtarët e Port City kanë për projektin. Shqetësimet për skemën janë të shumta dhe përfshijnë ndikimin mjedisor të një projekti të kësaj përmasash. Të tjerë kanë frikë se përfitimet e një zhvillimi të tillë nuk do t’i sjellin vendit aq sa sugjerojnë mbështetësit. CNN

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.