Ringritja e Durrësit turistik! Intervistë me Besnik Vathin, anëtar i bordit të ATOA

Mbetet ende e paqartë se sa do të jetë në gjendje shteti dhe sektori privat për të minimizuar pasojat e tërmetit të 26 nëntorit, vecanërisht në Durrës që është “kantieri turistik” i vendit. Në intervistën e tij për SCAN, Besnik Vathi, një emër i njohur në industrinë turistike, thotë se ndërhyrja e shpejtë është e domosdoshme por jo e mjaftueshme për të garantuar një sezon normal turistik. Sipas tij duhen marrë në konsideratë edhe ndërhyrje të tjera, si ato fiskale, ashtu edhe në buxhetet e marketingut. 

Si përkthehet në gjuhën e industrisë së turizmit ngjarja që ndodhi në Durrës?

Ngjarje të tilla të lidhura me fatkeqësi natyrore ose situata të ngjashme janë shumë të dëmshme për sektorin turistik. Duhet theksuar se turizmi është shumë i ndjeshëm për çdo alarm dhe alert në destinacionin ku shkohet për turizëm, gjithashtu duke e lidhur edhe me dëmet fizike që ka pësuar zona Durres-Golem, kemi një pikëpyetje të madhe se cdo të ndodhë me turizmin në Shqipëri.

Nga ana tjetër nuk kemi statistika të qarta se sa është numri i shtretërve që kemi në Durrës dhe sa përfaqëson ky numër shtretërish. Por ajo që dimë me saktësi është se në zonën Durrës-Golem kemi inventarin më të madh të hoteleve krahasuar me zona të tjera turistike të Shqipërisë, dhe të gjithë çarterat që vijnë në Shqipëri. Gjatë 5-6 vitet e fundit 90% e turistëve zbarkojnë në këtë zonë. Ndaj si konkluzion duhet që dëmet e tërmetit të riparohen sa më pare, për të ndikuar sa më pak në turizëm.

Sa kohë ka për këtë dhe a është e mundur të eleminohet cdo ndikim?

Hotelet ne Durrës kanë nevojë për një kohë të caktuar për të bërë përgatitjet e nevojshme në mënyrë që të gjenden gati për pritjen e turistëve gjatë fillimit të sezonit në muajt mars-prill. Por hoteleria është duke strehuar të prekurit nga tërmeti, ndaj unë mendoj që është emergjente që të gjenden zgjidhje të tjera në mënyre që hotelet të kenë kohën e nevojshme për të bërë rregullimet që nevojiten pasi zakonisht muajt e dimrit shërbenin për hotelerinë si muaj përgatitor.

Pasojat e tërmetit janë vetëm për Durrësin apo ata pritet të kenë ndikim në të gjithë Shqipërinë?

Turisti kur vjen në Shqipëri nuk e ka të qartë në cilën zonë do të qëndrojë por janë operatorët e huaj ata që vijnë dhe inspektojnë paraprakisht hotelet ku do të qëndrojne turistët e tyre. Ndaj e parë në këtë këndvështrim nuk do ndjehet shumë, por nga ana tjetër ky tërmet testoi hotelet në zonën e Durrësit por hotelet në zonat Vlorë dhe Sarandë kush do t’i testojë?

Sa të forta janë këto hotele për të përballuar ndonjë tërmet të ngjashëm, pasi e gjithë Shqipëria është zonë sizmike? Ndaj në kuadrin e masave që duhet të merren për hotelerinë duhet të përfshihen te gjithë hotelet në Shqipëri. Mendoj që masa e parë është që riparimet fizike që po kryhen të jenë të llogaritura mirë dhe të kontrolluara dhe jo thjesht maskime të dëmeve.

Ndaj duhen analiza të sakta jo vetëm të dëmeve të pësuara por edhe një siguri në rezitencën e këtyre ndërtesave në rastet kur aty do të akomodohen turistë të huaj. Mendoj që nevojitet një certifikim ndërkombëtar nga organizma ose institute private të cilat mund të pajisin këto hotele me certifikata ku të japin një siguri për qëndrueshmërinë sizmike të këtyre hoteleve. Një rivlerësim i njësive akomoduese jo vetëm në Durrës por edhe në zonat e tjera turistike në mënyrë që të jenë sa më të bësueshëm për tregun e huaj dhe operatorët e këtyre shteteve.

Veç riparimeve, çfarë duhet bërë tjetër për të përgatitur një sezon sa më të mirë turistik?

Mendoj që shteti duhet të marrë masa për të përmirësuar imazhin e turizmit shqiptar duke suportuar edhe operatorët e huaj. Nga eksperiencat ndërkombëtare shteti ndërhyn me subvencione për operatorët e huaj në riskun që ata marrin në raste të tilla, këto ndërhyrje kanë ndodhur në Tajlandë pas tsunamit, në Nepal pas tërmetit etj.

Këta operatorë, kanë lidhur kontrata për vitin e ardhshëm me hotelerinë dhe kompanitë ajrore për flutime çarter dhe momentalisht janë duke bërë analiza nëse Shqipëria si destinacion turistik jep siguri, risket që paraqet, nëse do të vazhdojnë me të njëjtin numër turistësh apo do të pakësojnë numrin ose ti anullojnë. Gjykoj që ndërhyrja e shtetit në këtë rast është decisive dhe modelet mund të jenë te formave të ndryshme.

Masat e para mund të jenë duke zgjeruar sezonet turistike dhe sidomos duke mbështetur operatorët ekzistues duke i ndihmuar për muajt me më pak turistë duke mos reduktuar fluturimet.

Një masë tjetër është promovimi i imazhit të turizmit shqiptar, buxhet më i madh për marketingun, pjesmarrje më e madhe në panaire edhe në vendet që aktualisht sjellin turistë në mënyrë që të krijohet imazhi që pas kësaj fatkeqësie natyrore cdo gjë është kthyer në normalitet. Marketingu është një tërësi masash që merren për të gjetur një mënyrë për të nxitur  ardhjen e turistëve të rinj por edhe për të nxitur vazhdimësinë.

Por tashmë situata pas tërmetit ka ndryshuar dhe turisti është i trembur ndaj dhe mënyra e marketingut duhet të ndryshoj duke u bazuar në këtë situatë. Turisti ka me miliona zgjedhje dhe destinacione ndaj në këto kushte marketingu duhet të jetë shumë më përfshirës, duke ndryshuar mesazhet e sloganit dhe imazhit të turizmit shqiptar, pra duhet një analizë e detajuar.

Së fundmi lehtësia fiskale e cila është një masë  që duhet të filloj menjëherë, format mund të jenë të ndryshme si rimbursime, zero tvsh për 2-3 vite, stimul për personat e punësuar etj.Mendoj që në zonën e prekur nga kjo fatkeqësi ka nevojë për ndihmë fizike dhe morale në sektorin e hotelerisë në mënyrë që të rimëkëmbet më shpejt.

A do ta ndikojë punësimin në zonën e Durresit një ngadalësim i mundshëm i turizmit?

Së pari duhet të jemi të qartë dhe të saktë me statistikat, pasi statistikat janë ato që nxjerrin nga vijnë të ardhurat.

Nëse e shikojmë në aspektin sasi, si numër turistësh, mund të mos kemi ndonjë ndryshim të madh, pasi me numër ne llogarisim disa lloje turistësh si: tranzitët (turistë që vetëm hyjnë dhe dalin ne kufirin shqiptar pa shpenzuar asgjë brenda vendit), turistët eskursionistë (vijnë brenda ditës) të cilët mund të bëjne një vizitë në muze pra shpenzime minimale, turistët e krocierave edhe pse jo në numër të madh. Emigrantët si turistë qëndrojnë në shtëpitë e tyre ose te të afërmit ndaj nuk angazhojnë hoteleri etj.

Në këto kushte në ekonominë e vendit peshën më të madhe e kanë turistët që vijnë me çartera duke shpenzuar në akomodime, ushqime, eskursione, blerje, etj. Anulimi i ardhjes së këtyre turistëve në vend sigurisht sjell dëmin më të madh në përqindje të fitimeve në krahasim me pjesën tjetër të turistëve. Pra mendoj që mund të kemi ulje të madhe të të ardhurva por jo ulje të madhe të numrit të turistëve. Mendoj që do të jetë një dëm shumë i madh nëse ne nuk e përfillim peshën që ka Durrësi në rajon.

Fatkeqësia natyrore që na ndodhi sjell dëme ekonomike pikërisht për këtë lloj turizmi ndaj qeveria duhet të reagojë sa më shpejt në mënyrë që të dëgjohen zërat e të prekurve por edhe të merren masat e duhura.

Intervistoi: Eri Saraçi

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.