Sa kohë i duhet njerëzimit të zbulojë një vaksinë / Shembuj historik

Në të gjithë botën, shkencëtarët po punojnë me shpejtësi rekord për të zhvilluar një vaksinë të suksesshme ndaj koronavirus, i cili tashmë ka infektuar më shumë se 13 milion njerëz dhe vrarë të paktën 593,000 në të gjithë botën.

Pa asnjë kurë apo trajtim të zbuluar deri më tani, shumë besojnë se një vaksinë është alternativa më ideale për të parandaluar shpërthimin e ardhshëm të virusit – por vaksinat duan vite dhe ndonjëherë edhe dekada për t’u krijuar. Më poshtë janë disa raste historike të krijimit të vaksinave që shërbejnë për të kuptuar se sa shumë kohë duan ato për t’u provuar dhe se sa i rëndësishëm është zhvillimi i sotshëm teknologjik që po mundëson krijimin në kohë rekord të një vaksine.

Sëmundja e li-së

Vaksina kundër li-së shihet si një nga arritjet më të mëdha në historinë e shëndetit publik – por u deshën disa shekuj për të arritur atje. Origjina e li-së daton nga shekulli i 3 p.e.s. Në shekullin e 18-të, kolonizimi përhap sëmundjen në të gjithë globin. Në vitin 1796, Edward Jenner në Mbretërinë e Bashkuar krijoi vaksinën e parë të suksesshme të li-së, por në vitet 1950 filluan trajtimet e vaksinave për të zhdukur në mënyrë efektive sëmundjen në disa pjesë të botës.

Sëmundja e tifo-s

Ethet tifoide janë një sëmundje vdekjeprurëse që mund të përhapet gjerësisht përmes ushqimit dhe ujit. Megjithëse relativisht e pazakontë në zonat e industrializuara, ajo mbetet një kërcënim i rëndësishëm në vendet në zhvillim në të gjithë Azinë Juglindore, Afrikë dhe Amerikën Latine. Dy vaksina janë në dispozicion komercial për të parandaluar ethet tifoide. Pasi u zbuluan bakteret përgjegjëse për sëmundjen në 1880, shkencëtarët gjermanë filluan për herë të parë kërkimet për këto vaksina në 1896. Në vitin 1909, mjeku i ushtrisë amerikane Frederick F. Russell zhvilloi vaksinimin e parë të tifos në SHBA. Për disa vitet e ardhshme, vaksina do të përdorej për qëllime ushtarake, por në 1914, ajo u bë e disponueshme në mesin e publikut të gjerë amerikan. Pastaj, në vitin 1967, një përpjekje globale që siguroi një nivel më të lartë të prodhimit të vaksinave dhe një përparim në teknologjinë e gjilpërave përfundimisht çoi në zhdukjen e sëmundjes në vitin 1980.

Sëmundja e gripit të influenzës

Gripi ka një histori të gjatë, tragjike, duke vrarë miliona njerëz në të gjithë botën. Gjatë pandemisë së gripit të vitit 1918, nuk kishte kura ose vaksina të njohura për virusin. Duke filluar në vitet 1930, u deshën dekada të tëra hulumtimesh për të kuptuar kompleksitetet e virusit të gripit, dhe nuk ishte deri në 1945 që vaksina e parë u aprovua për t’u përdorur në SHBA. Por vetëm dy vjet më vonë, në 1947, studiuesit arritën në përfundimin se ndryshimet sezonale në përbërjen e virusit i bënë vaksinimet ekzistuese joefektive.

Sëmundja e antraaksit

Antraaksi mendohet të ketë ekzistuar që rreth vitit 700 para Krishtit, por llogaria e parë klinike e sëmundjes u regjistrua në vitet 1700. Përgjatë viteve 1800, një seri studimesh për të përcaktuar se nga lindi sëmundja, për sa kohë bakteret mund të mbijetojnë dhe si sëmundja e transmetuar përmes kafshëve i hapi rrugën përpjekjeve të para për një vaksinë në 1881. Në 1937, shkencëtari Max Sterne krijoi një vaksinim të suksesshëm nga antraaksit që do të përdoret në bagëti, një version i të cilit përdoret akoma edhe sot, në mënyrë që të zvogëlohet transmetimi nga kafshët te njerëzit. Trembëdhjetë vjet më vonë, vaksina e parë njerëzore u krijua dhe u vu në dispozicion për njerëzit që punojnë në mullinj për përpunimin e kafshëve në Shtetet e Bashkuara.

Hepatiti B

Hepatiti B është një virus i fundit, dhe u zbulua nga Dr Baruch Blumberg në 1965. Vetëm katër vjet më vonë, ai krijoi vaksinën e parë të hepatitit B duke përdorur një formë të trajtuar nga nxehtësia e virusit. Dymbëdhjetë vjet më vonë, në 1981, FDA miratoi vaksinimin e parë të hepatitit B në tregti, i cili përfshinte kampione gjaku nga dhuruesit e infektuar.

D.B – SCAN
Burimi: Business Insider

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.