Si anijet e vjetra të kontenierëve po nxjerrin miliarda dollarë ?! – Trefishohen fitimet e kompanive përgjatë tremujorit të parë të këtij viti

Kompanitë e transportit po i transformojnë ‘kovat e ndryshkut në miniera ari’ në një alkimi moderne që mund të nxisë inflacionin tashmë të shfrenuar për vitet në vijim.

Ndërprerja e tregtisë botërore e shkaktuar nga bllokimet pandemike dhe mungesa e anijeve të reja të ngarkesave ka shtyrë tarifat e mallrave për anijet me kontejnerë të vjetërsuar në nivele rekord.

Duke marrë para nga bumi, firmat e transportit detar po mbyllin qiratë afatgjata që zgjasin tre deri në katër vjet, që do të thotë se konsumatorët mund të vazhdojnë të paguajnë çmimin për rritjen e kostove derisa qindra anije të reja me porosi të hyjnë në shërbim.

Synergy Oakland, një anije me përmasa mesatare me flamur në Qipro që mund të mbajë më shumë se 4200 kontejnerë çeliku 20 u ble nga firma greke Euroseas në vitin 2019 për 10 milionë dollarë kur ishte tashmë një dekadë e vjetër. Ndërsa tregtia botërore kaloi në kaos vitin e kaluar, ajo fitoi 21 milionë dollarë në pak më shumë se 100 ditë në normën më të lartë ditore të mallrave në histori për një anije të përmasave të saj.

Ajo kapi një tjetër shifër afatshkurtër duke fituar rreth 10 milionë dollarë në hapësirën e dy muajve përpara se të dilte me qira katërvjeçare për 61 milionë dollarë në maj, një kthim gjashtëfish në vetvete në çmimin e blerjes tre vjet më parë.

“Kjo ishte pothuajse loja perfekte në një treg në rritje,” i tha Reuters, Symeon Pariaros, zyrtari kryesor administrativ i firmës së transportit. “Ne nuk kemi parë diçka të tillë në historinë e tregut të kontejnerëve.”

Flota botërore e anijeve me kontejnerë vazhdoi të rritet për sa i përket kapacitetit gjatë pandemisë, duke u rritur me 2.9% në 2020 pas rritjeve prej 4% në 2019 dhe 5.6% në 2018, sipas Clarksons Research, një firmë analitike transporti.

Por rritja e kërkesës për mallra të konsumit gjatë bllokimeve në portet që lidhën anijet për më gjatë se sa pritej dhe një ngadalësim në ndërtimin e anijeve të reja, pjesërisht për shkak të pasigurisë nëse anijet do të respektonin rregullat e reja mjedisore, të gjitha kontribuan në krizën e transportit detar.

Kapaciteti i kontejnerëve u rrit me 4.5% vitin e kaluar, kryesisht për shkak se anijet e vjetruara që normalisht mund të drejtoheshin drejt varrezave vazhdonin të lundronin, por ende nuk ka qenë e mjaftueshme për të ulur çmimet.

Në maj, kostoja e mbylljes në dërgesat e kontejnerëve u rrit me 30.1%, një rritje rekord mujore në tarifat afatgjata të mallrave oqeanike, sipas indeksit të Xeneta.

Shpenzimet dhe inflacioni

Normat rekord kanë kontribuar tashmë në çmime më të larta për çdo gjë, nga makinat e përdorura te tavolinat e ngrënies te biçikletat dhe dhimbja për konsumatorët do të vazhdojë, thonë ekspertët.

Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) vlerëson se bumi i transportit me kontejnerë në vitin 2021 përbënte 1.5 pikë përqindjeje të rritjes së çmimeve globale këtë vit, ose rreth një të katërtën e normës së inflacionit në SHBA.

“Ndikimi i kostove të transportit në inflacion është i madh dhe i përhapur, duke prekur vendet në mbarë botën,” tha Yan Carriere-Swallow, ekonomist i lartë në Departamentin e Azisë dhe Paqësorit të FMN-së.

Ndërsa çmimet më të larta të ushqimit dhe naftës në vazhdën e pushtimit nga Rusia të Ukrainës ushqehen me çmimet e konsumit brenda dy muajsh, mund të duhet deri në një vit për të ndjerë efektet e plota të kostove të transportit me kontejnerë, tha Carriere-Swallow.

Për më tepër, shpërthimet e COVID-19 ende po ndërpresin portet në Kinë dhe ndërsa firmat e mëdha të transportit kanë porositur një vëllim rekord të anijeve të reja me kontejnerë, shumica nuk do të vijnë deri në vitin e ardhshëm ose 2024.

“Tarifat aktuale ende të larta të mallrave do të vazhdojnë të ushtrojnë presion mbi çmimet e konsumit edhe në vitin 2023,” tha Jan Hoffmann, kreu i logjistikës tregtare në Konferencën e Kombeve të Bashkuara për Tregtinë dhe Zhvillimin.

“Kam frikë se tarifat e transportit të mallrave do të mbeten më të larta se ato të para-COVID për shumë vite të tjera.”

Navios Spring, i cili aktualisht lundron nga Kalifornia në Kinë, u mor me qira për tre vjet në janar për 60,000 dollarë në ditë, një rritje shtatëfish mbi 8,250 dollarë në ditë që kushtonte dy vjet më parë, sipas të dhënave nga dy ndërmjetës të anijeve.

Anija me flamur në Ishujt Marshall dhe e ndërtuar në vitin 2007 u kushtoi pronarëve të saj fillestarë 42 milionë dollarë. Ajo do të fitojë 65.7 milionë dollarë gjatë kohëzgjatjes së marrëveshjes së saj trevjeçare, thanë ndërmjetësit.

Navios Amarillo, një anije motër e Navios Spring, është rezervuar deri në janar 2028, kohë në të cilën do të jetë 21 vjeçare që nga prodhimi i saj. Anija do të fitojë 75 milionë dollarë nga ajo marrëveshje, shumë më tepër se 51 milionë dollarët që kushtoi si anije e re, thanë dy ndërmjetës të anijeve.

“Tregjet e transportit me kontejnerë në përgjithësi mbeten në një territor të jashtëzakonshëm,” tha Stephen Gordon, drejtor menaxhues i Clarksons Research.

Fitimet e kompanive

Industria e transportit të kontejnerëve në tërësi realizoi një fitim prej 59.3 miliardë dollarësh në tremujorin e parë të këtij viti, tha eksperti i transportit John McCown, nga 19.1 miliardë dollarë në të njëjtën periudhë të një viti më parë.

“Transportuesit janë fitues dhe rritja e tyre e konsiderueshme në fitime po financohet nga çmimet më të larta për të gjitha produktet që lëvizin në anije me kontejnerë,” tha McCown për Reuters.

Maersk i Danimarkës (MAERSKb.CO), linja e dytë më e madhe e kontejnerëve në botë me një pjesë tregu prej pothuajse 17% sipas ofruesit të inteligjencës Alphaliner, ka shënuar fitime rekord në tre muajt e parë të 2022. Të ardhurat u rritën me 55% në 19.3 miliardë dollarë dhe rriti parashikimin e saj për fitimet bazë këtë vit përpara interesit, taksave dhe amortizimit në 30 miliardë dollarë.

Kompania Mesdhetare e Transportit (MSC), e cila kapërceu Maersk për t’u bërë linja më e madhe e kontejnerëve në botë këtë vit, nuk publikon rezultatet financiare. Kompania, e cila është e vendosur në Gjenevë, Zvicër, nuk pranoi të komentojë për këtë histori.

Presidenti i SHBA Joe Biden tha më 9 qershor se Kongresi duhet të godasë çmimet e egra që ngarkohen nga kompanitë e transportit që kontrollojnë tregun.

Maersk i tha Reuters se performanca financiare ishte për shkak të kushteve të jashtëzakonshme të tregut dhe pengesave në Shtetet e Bashkuara, duke shtuar se kishte investuar miliarda në përmirësimin e operacioneve dhe logjistikës së portit të Amerikës.

Disa nga firmat e mëdha të transportit detar po përdorin fitimet e tyre për të rritur ato anije mallrash me çmime të larta, gjë që do të ndihmojë në mbështetjen e tarifave të larta të mallrave dhe inflacionit të karburantit në të ardhmen, thanë analistët.

Kur do të ulen shpenzimet e transportit?

Një rekord prej 503 anije kontejnerësh të përdorura u shitën vitin e kaluar, ekuivalente me 7% të flotës globale, tha Clarksons, me 108 të tjera të shitura në pesë muajt e parë të 2022.

MSC, për shembull, ka blerë 200 anije kontejnerë të dorës së dytë që nga gushti 2020, sipas analistëve të tregut.

Pa asnjë anije me kontejnerë që nuk doli jashtë përdorimit këtë vit, mosha mesatare e këtyre anijeve është rritur në 13.9 vjet nga 11 vjet më parë në 2017, tha Clarksons.

Kjo do të thotë se anijet e mallrave që janë 10 ose 15 vjeç, një moshë në të cilën ato po fshiheshin para pandemisë, vlejnë deri në 10 herë sesa ishin dy vjet më parë, tregojnë të dhënat e shitjeve.

MSC bleu Xin Feng Yang Pu, një anije mallrash me flamur të Liberisë që lundron aktualisht në Detin e Kinës Jugore, për 70 milionë dollarë muajin e kaluar, tregojnë të dhënat e ndërmjetësit. E njëjta anije, e cila është riemërtuar MSC Freeport, u shit për 7 milionë dollarë në 2007.

Megjithatë, ka shenja se bumi mund të marrë fund në vitin ose dy vitet e ardhshme, kur shumë nga gjigantët e detit të porositur nga kompanitë kryesore të hyjnë në shërbim.

Në vitin 2021, u porositën një rekord prej 555 anijesh me kontejnerë me vlerë 42.5 miliardë dollarë dhe 208 anije me vlerë 18.4 miliardë dollarë janë rezervuar deri më tani në 2022, sipas Këshillit Botëror të Transportit, një grup industrie me qendër në Shtetet e Bashkuara.

Disa nga këto anije do të jenë ndër anijet më të mëdha me kontejnerë të ndërtuar ndonjëherë, me gjatësi 400 metra dhe madhësi të ngjashme me Ever Given, një anije mallrash që ngeci dhe bllokoi Kanalin e Suezit vitin e kaluar.

Maersk i tha Reuters se gjatë vitit të kaluar kishte porositur 12 anije të reja të mëdha me kontejnerë, të cilat janë gati katër herë më të mëdha se Synergy Oakland.

Nëse portet dhe zinxhirët e furnizimit do të funksiononin siç ishin përpara pandemisë, një fluks i anijeve të reja mund të rrëzonte çmimet e transportit, tha Peter Sand, kryeanalist në Xeneta, një platformë e tarifave të mallrave.

“Ai mban potencialin e uljes së normave të tregut spot. Sidomos tani që inflacioni po bie në nivel global.”

Nebi Xhomaqi / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.