Skenarët e “The Guardian”: Cilat janë opsionet që Bota ka për të zëvëndësuar naftën ruse?! Nga Nigeria te Venezuela

Ndërsa Boris Johnson fluturoi drejt Gjirit këtë javë për të kërkuar më shumë naftë për të zëvëndësuar furnizimet e munguara nga Rusia, ai u akuzua nga lideri laburist Keir Starmer se po shkon nga një diktator te tjetri.  Në të njëjtën kohë, një raport i prodhuar nga agjencia ndërkombëtare e energjisë (IEA) nënvizoi se sa të kufizuara janë opsionet për çdo ekonomi për të zëvëndësuar naftën ruse dhe nënproduktet e saj.

Studimi thotë se kërkesa globale për naftë parashikohet të jetë gati 100 milion fuçi në ditë  këtë vit, më e ulët se sa ishte parashikuar më parë për shkak të goditjes ndaj rritjes globale të shkaktuar nga lufta në Ukrainë. Rusia prodhon rreth 10 milionë fuçi në ditë dhe eksporton rreth gjysmën e kësaj, plus rreth 3 milionë fuçi në ditë produkte nafte. Megjithatë, është e paqartë se sa nga ky furnizim mund të jetë tani në rrezik.

Agjencia mendon se të paktën 1.5 milion fuçi naftë dhe 1 milion fuçi produkte nafte ka të ngjarë të mungojnë nga Rusia, nga prilli deri të paktën në fund të vitit, pasi blerësit ose refuzojnë furnizimet vullnetarisht ose e bëjnë këtë për të shmangur shkeljen e sanksioneve. Studimi thotë: “Këto humbje mund të thellohen nëse ndalimet përshpejtohen.”

“Në realitet, asnjë vend nuk mund të mbyllë vrimën që Rusia do të linte në treg në rast të një ndalimi global,” thotë Sophie Udubasceanu, eksperte globale e naftës së papërpunuar.

Pra, ku mund të përpiqet bota të sigurojë ndonjë treg tjetër që i mundëson deri në 5 milion fuçi naftë shtesë në ditë?

Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe

Nuk është çudi që Gjiri duhet të jetë ndalesa e parë në itinerarin e kryeministrit të Mbretërisë së Bashkuar. Arabia Saudite, me 2 milionë fuçi rezervë në ditë dhe Emiratet e Bashkuara Arabe me 1.1 milionë fuçi në ditë janë dy prodhuesit e vetëm kryesorë të naftës me kapacitet rezervë të menjëhershëm për të kompensuar mungesën ruse. Siç vë në dukje IEA, megjithatë, ata deri më tani nuk “po tregojnë gatishmëri për të shfrytëzuar rezervat”. Të dy janë anëtarë të kartelit OPEC+ të vendeve prodhuese të naftës, i cili mblidhet sërish më 31 mars për të vendosur mbi nivelet e prodhimit.

Anëtarët e OPEC-ut ranë dakord të rrisin prodhimin me një masë modeste prej 400,000 fuçi në ditë në fillim të këtij muaji, pavarësisht nga njohja e plotë e situatës në Ukrainë. Një rritje e Arabisë Saudite/Emiratet e Bashkuara Arabe duke përfshirë kapacitetin e tyre të lirë do të “çonte potencialisht në prishjen e bashkëpunimit të OPEC+”, thotë analisti i Saxo Bank, Ole Hansen, duke sinjalizuar se një lëvizje e tillë nuk ka gjasa. Ai gjithashtu thekson se asnjë prodhues i naftës nuk do të maksimizonte kurrë kapacitetin e tij rezervë, mirëmbajtja e të cilit është një stabilizues i rëndësishëm i çmimeve dhe një ‘tampon’ në rast të ndërprerjeve të paparashikuara.

Irani

Agjencia llogarit se Irani ka rreth 1.2 milion fuçi në ditë kapacitet rezervë në teori, por ka disa paralajmërime serioze. E para është nevoja për heqjen e sanksioneve, nëpërmjet një rezolute në bisedimet midis Teheranit dhe ekonomive perëndimore për ringjalljen e marrëveshjes së vitit 2015 mbi ambiciet bërthamore të Iranit. Edhe atëherë, thotë agjencia IEA, ka të ngjarë të duhen edhe gjashtë muaj të tjerë, të paktën para se 1 milion fuçi në ditë nga Irani, që të mund të përfshihet.

Irani ka 100 milion fuçi në depo lundruese që mund të aksesohen shpejt, por do të duheshin muaj për t’u ushqyer në zinxhirin global të furnizimit.

Venezuela

Ashtu si Irani, Venezuela mbetet subjekt i sanksioneve të SHBA-së që do të duhet të hiqen nëse prodhimi i saj do të rritet. Një kthim në prodhimin e vitit 2015 do të nënkuptonte një shtesë prej 1.8 milion fuçi në ditë përfundimisht, por kjo do të rrjedhë shumë gradualisht.

“Disa qindra mijë fuçi do të ishin ndikimi fillestar me një rimëkëmbje të vazhdueshme që ka të ngjarë të marrë vite dhe miliarda dollarë investime të reja”, thotë Hansen.

Prodhimi argjilor amerikan

“Eksportet amerikane janë rritur shumicën e vitit 2021, duke arritur kulmin në dhjetor me 3,45 milionë fuçi në ditë, kur nuk kërcënohen nga uraganet apo ndërprerjet e energjisë elektrike”, thotë Udubasceanu, i cili sheh pak shanse për një përshpejtim të shpejtë në këtë prirje.

Hansen pajtohet, duke thënë se një shtesë prej 0.5 milion fuçi në ditë mund të shtohej nëse prodhimi i argjilës në SHBA do të kthehej në kulmin e tij të vitit 2019, por se kjo do të frenohej nga mungesat e vazhdueshme të rërës, kamionëve, ekuipazheve e pajisjeve.

As ngritja nuk do të ishte e shpejtë. Rystad Energy, një kompani kërkimore, vlerëson një kohë mesatare prej tetë muajsh nga mbushja (fillimi) i një pusi të ri deri te nafta që derdhet në treg.

Prodhuesit më të vegjël

Nigeria është ende 0.4 milion fuçi në ditë nën prodhimin e saj maksimal të vitit 2019, thotë Hansen. Rivendosja e këtij niveli do të kërkonte investime nga kompanitë e mëdha të naftës dhe një stabilitet më të madh politik. Agjencia IEA permend gjithashtu Kanadanë dhe Argjentinën si kontribues të mundshëm nëpërmjet burimeve të tyre të argjilës të stilit amerikan, por asgjë që do të lëvizte gjilpërën. As që përmend Detin e Veriut në vlerësimin e burimeve alternative të furnizimit.

Marre nga “The Guardian”/ Pershtati ne shqip:SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.