Strategjia antieuroizim, ekspertët: Të vijojë edhe jashtë bankave

Një strategji e efektshme për të ulur euroizimin në Shqipëri duhet të synojë të ulë përdorimin e monedhës europiane në ekonominë reale. Ilirjan Ligaçaj, drejtor i Departamentit të Thesarit në Union Bank, mendon se pesha e lartë e euros në sektorin bankar e ka origjinën te euroizimi i lartë i ekonomisë dhe përpjekjet për deeuroizim nuk duhet të kufizohen vetëm në sistemin financiar.

Deri tani, strategjia kundër euroizimit është paraqitur si një përpjekje e koordinuar mes qeverisë dhe autoriteteve mbikëqyrëse të tregjeve financiare. Megjithatë, veç masave të Bankës së Shqipërisë, deri tani nuk ka asnjë paralajmërim për masa konkrete nga ana e qeverisë, për sa i takon kufizimit të përdorimit të euros si valutë në transaksionet e brendshme ekonomike.

Për momentin, masat e Bankës së Shqipërisë do të kenë efekte të menaxhueshme për bankat tregtare. Megjithatë, ekspertët mendojnë se, në rast se publiku shqiptar do të vazhdojë të preferojë në shumicë euron, kjo mund të krijojë ç balancime. Depozitat bankare janë në shumicë dhe nëse kjo tendencë vazhdon, pavarësisht nga masat, bankat do të kenë vështirësi në menaxhimin e pozicioneve të hapura valutore.

Në teori, thellimi i kësaj tendence mund t’i detyrojë disa banka të shesin një pjese të portofolit të titujve në lekë për të shtuar likuiditetet e lira në monedhë vendase. Më tej, kjo do të ulte në treg kërkesën për bono dhe obligacione qeveritare dhe do t’i krijonte qeverisë vështirësi në sigurimin e huamarrjes së planifikuar në tregun e brendshëm.

Nga ana tjetër, një zhvendosje e suksesshme drejt lekut do të krijonte efekte mbiçmuese të monedhës sonë në kursin e këmbimit ndaj euros. Zoti Ligaçaj mendon se leku do të vazhdojë të forcohet kundrejt monedhës europiane.

Në fillim të këtij muaji, Banka e Shqipërisë miratoi disa ndryshime rregullative që tentojnë të rrisin kostot e euros për bankat tregtare dhe ta orientojnë veprimtarinë e tyre të ndërmjetësimit financiar nga leku. Bankat duhet të mbajnë një rezervë më të lartë të detyrueshme në valutë, si edhe një sasi më të lartë të aktiveve likuide në raport me detyrimet afatshkurtra. Kjo sjell kosto më të larta dhe pritet të ndikojë në rritje të marzheve të ndërmjetësimit në monedhën europiane.

Sipas Bankës së Shqipërisë, niveli i lartë i euroizimit është një pengesë për transmetimin e politikës monetare, si edhe shton rreziqet potenciale për stabilitetin financiar të vendit.

Një studimi i ekspertëve të Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe Bankës së Shqipërisë tregoi se kostot nga mbajtja e rezervave në valutë dhe humbjet e të ardhurave nga përdorimi i munguar i lekut për Bankën Qendrore arrijnë në rreth 6 miliardë lekë në vit.

Ersuin Shehu/SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.