“Tkurrja” e Shqipërisë – Rreziqet për ekonominë nga rënia e popullsisë

Konferenca ekonomike e organizuar nga TV SCAN javën e kaluar ishte rasti për të sjellë në vëmendje disa nga sfidat kryesore ekonomike për Shqipërinë dhe vendet e rajonit. Një prej sfidave afatgjata është prirja demografike.

Ministri i Ekonomisë dhe Financave, Arben Ahmetaj, tha se brenda 40 vjetësh popullsia e Shqipërisë do të bjerë në 1.8 milionë banorë, nga të cilët 43% do të jenë pensionistë. Kjo tendencë e paralajmëruar prej vitesh nga Instituti i Statistikave është së pari pasojë e një lindshmërie në rënie të vazhdueshme.

Për vitin 2017 pritet që numri i lindjeve të bjerë në rreth 29 mijë, niveli më i ulët që regjistrojnë statistikat zyrtare në 27 vitet e fundit. Qysh në vitin 2021, Shqipëria mund të mos ketë më shtim natyror të popullsisë, që do të thotë se numri i lindjeve do të jetë më i ulët se numri i vdekjeve.

Popullsia e Shqipërisë po gërryhet paralelisht nga një valë e re emigracioni e nisur në vitet e fundit. Ky emigracion po prek veçanërisht forcën e specializuar të punës, si profesionistët e mjekësisë apo ata të teknologjisë së informacionit dhe komunikimit. Një skenar i tillë kuptueshëm parashtron skenarë shumë shqetësues në këndvështrimin ekonomik. Kjo do të jetë një sprovë e madhe për tregun e punës, buxhetin e shtetit dhe për ekonominë shqiptare.

“Numri i lindjeve ka rënë në vendin tonë nga 82 mijë në vitin 1990, në 32 mijë vitin e kaluar. Kurse për vitin 2017 pritet që numri i lindjeve, mbi bazën e llogaritjeve që kam bërë unë, më rezulton që numri i lindjeve nuk duhet të jetë më tepër se 29 mijë veta.

Por ç’do të thotë 29 mijë veta? Kjo do të thotë se shtesa natyrore e popullsisë do të jetë e nivelit 7-8 mijë veta. Kurse pas disa vjetësh, në vitin 2021-2022, shtesa e popullsisë do të bjerë në zero dhe pastaj do vijë duke u zvogëluar”, tha Broka.

Eksperti Koço Broka nënvizon se me një projeksion të tillë, deficiti që tani shumë i madh i skemës së pensioneve rrezikon të rritet në përmasa të papërballueshme. Tregu nuk do të ketë forcë pune të mjaftueshme për të mbështetur rritjen dhe zhvillimin ekonomik.

“Çështja është se në vendet e Bashkimit Europian, rendimenti i punës, për rrjedhojë të ardhurat për krah pune, për rrjedhojë paga, janë shumëfish më të larta se tek ne. Atëherë, duhet një politikë për produktivitetin e punës. Prandaj rrugëzgjidhja kryesore është me politika që mbështetin tregun e punës. Evidentoj masa të tilla siç është ngritja e bursës për rritjen e efektivitetit të prodhimit të investimeve, janë mëse të nevojshme dhe mëse të domosdoshme. E njëjta gjë është për zhvillimin e bujqësisë”, tha Broka.

Zoti Broka mendon se ky skenar i rrezikshëm për ekonominë duhet adresuar në disa drejtime. Për aq sa mund të jetë e mundur, duhet nxitur numri i lindjeve, me qëllim ngadalësimin e gërryerjes së popullsisë nga rënia natyrore. Një sfidë edhe më komplekse është rritja e produktivitetit të punës. Produktiviteti i dobët ngelet një nga dobësitë më të mëdha të ekonomisë shqiptare. Për t’u përballur me një rënie të forcës së punës, do të jetë e domosdoshme një rritje e produktivitetit, në modelin e ekonomive të zhvilluara perëndimore.

Ersuin Shehu/SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.