Tre sfidat që pengojnë rimëkëmbjen e Europës

Nëse ka një term më të përshtatshëm për klimën aktuale ekonomike në Eurozonë, është “vetëkënaqësi”. Tregjet janë në rritje, yield-et e bonove janë në pikën më të ulët, parashikimet e rritjes janë përmirësuar dhe Bashkimi europian ka deklaruar triumfant fundin e krizës.

Nuk ka dyshim se BE është në një fazë rekuperimi dhe kjo është diçka pozitive. Besimi i biznesit po rritet dhe treguesit e prodhimit janë në rritje. Megjithatë, ritmi i këtij zgjerimi është moderuar gjatë muajve të kaluar dhe disa sfida mbeten ende.

Popullsia në plakje

Problemi më i madh për Eurozonën është demografia. Popullsia po plaket shpejt dhe në disa shtete ky problem po shoqërohet me një zvogëlim të numrit të banorëve. Mosha mesatare në vendet më të mëdha të Eurozonës vario nga 44 deri në 47 vjeç. Në të njëjtën kohë, OKB llogarit që popullsia e BE do të ketë arritur kulmin dhe do të fillojë të zvogëlohet në më pak se dy dekada. Pra, më pak njerëz dhe më të vjetër.

Plakja sjell me vete shumë sfida. Kostoja e kujdesit shëndetësor dhe pensioneve rritet, ndërsa të ardhurat nga taksat zbresin teksa konsumi dhe investimet ngadalësohen. Kjo krijon një sfidë fiskale dhe sfidë prodhimi, e cila mund të zhbëhet vetëm duke tërhequr investime me vlera të mëdha të shtuara dhe duke nxitur sektorët me prodhim të lartë. BE po bën të kundërtën, pasi subvencionon prodhimin e ulët dhe takson sektorët më produktivë, duke penalizuar gjigandët e teknologjisë.

Euro i fortë

Euro është forcuar ndaj të gjitha valutave të tjera kryesore, pavarësisht një politike monetare ekspansioniste, e cila e ka çuar bilancin e Bankës Qendore Europiane në 35% të PBB të Eurozonës. Vendet e këtij blloku eksportojnë kryesisht me njëra-tjetrën, me 75% të eksportove të kryera brenda kufirit të monedhës së përbashkët. Kjo do të thotë se masat financiare mund të ndihmojnë për të nxitur artificialisht kërkesat përmes zgjerimit të kreditimit, por kjo krijon menjëherë një efekt anësor të padëshiruar, siç është forcimi i euros. Si i tillë, rritja e eksporteve jo në vendet e BE ka ngrirë qëkurse BQE nisi programin e saj masiv të blerjes së aseteve.

Një euro i fortë nuk është problem për konsumatorët ose për kompanitë me vlerë të madhe. Konsumatorët përfitojnë nga inflacioni i ulët dhe kursimet e tyre shkojnë kryesisht në depozita, kështu që një euro i fortë i lejon familjet të “lundrojnë” në mjedisin sfidues falë çmimeve nën kontroll dhe fuqisë më të madhe blerëse.

Por një euro i fortë është problem për planet e BQE për të fryrë inflacionin për të tejkaluar borxhin. Pritshmëritë e inflacionit janë ulur dramatikisht muajt e fundit dhe kjo nxit idenë se rritja e çmimeve do të ndihmojë të deflacionojë borxhin e vendeve që shpenzojnë me deficit.

Një forcim i monedhës zbeh mundësitë për të shitur më shumë jashtë shtetit, ku konkurrueshmëri nuk përcaktohet nga teknologjia apo inflacioni, por nga kostot.

Gjithashtu, investitorët po kuptojë se një euro e fortë fshin parashikimet e rritjes së të ardhurave të treguesve të bursave të mëdha europiane, duke i bërë bursat më të shtrenjta gjatë këtij procesi.

Zakoni i keq

Rreziku i tretë është financiar. Përqindja e kompanive zombi ka arritur 9% të totalit të subjekteve jofinanciarë të mëdhenj. Kompanitë zombi janë ato të cilat janë të paafta të mbulojnë shpenzimet financiare me fitimet operacionale.

Në të njëjtën kohë, kreditë e këquja në bankat e Eurozonës kanë arritur pikën më të lartë në tre vjet, me mbi 1 trilion euro, ose 5.1% të kredive totale.

Çfarë këto shifra tregojnë është se normat shumë të ulëta dhe likuiditeti masiv nuk e kanë bërë sistemin financiar dhe të korporatave më të fortë, por më të dobët. Qeveritë europiane kanë kursyer gati 1 trilion euro në kosto financiare falë politikës shumë të lirë të BQE, por shumca e tyre mbeten në deficit dhe vazhdojnë të shtyjnë reformat jetësore për të forcuar pozicionin e tyre fiskal. Në fakt, ka thirrje politike në të gjithë Europën për të shpenzuar më shumë.

Ka edhe një përfundim më shqetësuar. As shtetet në deficit, as kompanitë e dobëta nuk do të mund të përthithnin një 1% në rritje normash, ndërsa sistemi financiar do të vuante nga më shumë episode likuiditeti dhe aftësie pagimi se sa ka parë në këto vitet e fundit.

Banka Qendrore nuk mund të ndreqë probleme strukturore dhe duket se shtetet dhe kompanitë kanë harruar politikat tradicionale monetare që janë për të blerë kohë për të forcuar sistemin dhe për të ndërmarrë reforma dhe ristrukturime, pa u mësuar me likuiditetin masiv dhe normat e ulëta.

Vetëkënaqësia është gracka e fundit ku qeveritë dhe kompanitë europiane mund të bien.

Daniel Lacalle, kryeekonomist Tressis

Përshtati: Angelo Haruni/SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.