Ulja e euroizimit të ekonomisë – BSH: Të kontribuojnë të gjitha palët
Afërsisht një vit më parë, Banka e Shqipërisë prezantoi strategjinë mbi zgjerimin e përdorimit të monedhës kombëtare në sistemin bankar dhe financiar, ose siç u quajt për thjeshtim komunikimi “strategjia e deeuroizimit”.
Kjo strategji synon uljen nivelit shumë të lartë të përdorimit të euros në ekonominë shqiptare. Banka e Shqipërisë kryen monitorime periodike të treguesve që preken nga strategjia e deeuroizimit. Analiza e fundit, e muajit shkurt, tregoi se pesha e depozitave në euro mbetet e lartë, por ndërkohë rezultatet janë më pozitive për sa i takon kreditimit, që është më i orientuar drejt lekut. Drejtori i Departamentit të Stabilitetit Financiar në Bankën e Shqipërisë, Klodion Shehu, thotë se objektivat e strategjisë janë afatgjata dhe nuk priteshin ndryshime rrënjësore qysh në këtë fazë. Ai thekson se ulja e përdorimit të euros është e rëndësishme për të përmirësuar mekanizmin e transmetimit të politikës monetare, por edhe për të ulur rrezikun e kursit të këmbimit për familjet dhe bizneset shqiptare.
Mbështetur në Memorandumin bashkëpunimit të nënshkruar një vit më parë, pritej që masa për uljen e euroizimit të ndërmerreshin edhe nga palët e tjera nënshkruese, Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare dhe nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë. Megjithatë, deri tani, këto institucione nuk kanë marrë masa konkrete. Në raportin e fundit për Shqipërinë, Fondi Monetar Ndërkombëtar shprehej se strategjia e deeuroizimit duhet të mbështetet edhe nga qeveria, përmes masave administrative që do të nxisin kuotimin e çmimeve dhe kryerjen e pagesave në lekë për transaksionet e brendshme në ekonomi. Për sa kohë që euro vazhdon të përdoret masivisht në ekonomi, edhe në rastet kur nuk është e nevojshme, do të jetë e vështirë që monedha europiane të pakësohet brenda sistemit financiar.
Që nga korriku i vitit të kaluar,Banka e Shqipërisë rriti nivelin e rezervës së detyrueshme për valutat dhe e uli atë për lekun. Rezerva e detyrueshme është përqindja e depozitave që çdo bankë duhet ta mbajë të papërdorura, në një llogari pranë bankës qendrore. Për depozitat në euro, niveli i rezervës së detyrueshme u rrit nga 10% në 12.5%. Mbajtja e bllokuar e më shumë depozitave sjell më shumë kosto për bankat, edhe duke pasur parasysh normat negative të interesit që aplikohen për rezervën e detyrueshme në euro. Në teori, kjo i bën bankat të kenë më shumë kosto nga depozitat në euro, duke i nxitur të rritin marzhet për kreditimin në euro, me qëllim kompensimin e kostove shtesë. Paralelisht, rezerva e detyrueshme për lekun u ul nga 10% në 7.5% të totalit të depozitave. Ulja e rezervës së detyrueshme në lekë sjell kosto më të ulëta për ndërmjetësimin në monedhën vendase. Në teori, kjo lëvizje tenton t’i nxisë bankat të thithin më shumë depozita dhe të japin më shumë kredi në monedhën vendase.
Ersuin Shehu/SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.