Zjarr aktiv që nuk shuhet/ Në Australi ekziston prej 6 mijë vjetësh dhe nuk është i vetmi në botë!

Në 200 kilometra larg Sidneit, në Australi, ka një zjarr që zgjon shumë kuriozitet, pasi sipas asaj që thuhet nga kujtesa kolektive e popullatës vendase, do të kishte qenë aktiv “përgjithmonë”. Është një zjarr nëntokësor, 30 metra nën sipërfaqen e malit Wingen.

Tymi prodhoi filtra nëpër disa fraktura dhe është i dukshëm në sipërfaqe, duke sugjeruar praninë e një vullkani poshtë. Kështu menduan edhe europianët e parë që eksploruan atë vend në fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë, por nga studimet e mëvonshme u kuptua shpejt se në zonë nuk kishte vullkane dhe se shkaku i vetëm ishte zjarri nëntokësor i një fushe qymyrguri.

Matjet kanë treguar se zjarri përparon me shpejtësinë rreth një metër në vit dhe vlerësohet se ka qenë aktiv për rreth 6000 vjet (do të ishte zjarri më i vjetër aktiv aktualisht në planet). Por sipas Guillermo Rein, i Kolegjit Imperial në Londër, i cili studioi fenomenin, zjarri mund të jetë edhe më i vjetër dhe madje të kthehet në qindra mijëra vjet.

Zjarri Australian nuk është i vetmi zjarr “i përhershëm” që njohim. Në Centralia, një qytet i vogël në Shtetet e Bashkuara në shtetin e Pensilvanisë, një zjarr nëntokësor ka qenë aktiv që nga viti 1962. Duket se filloi nga një vendgrumbullim i paligjshëm që iu vu zjarri në përpjekje për të mbuluar gjurmët: zjarri u përhap në depozitën e madhe të antracitit (një lloj qymyri) që kalon nën qytet dhe mijëra përpjekjet e bëra me kalimin e kohës për të shuar zjarrin ishin të pavlera. Centralia është sot një qytet pothuajse fantazmë i banuar nga jo më shumë se disa dhjetëra njerëz.

Zjarre të tjera nëntokësore janë aktive në zona të ndryshme të planetit, duke treguar se këto fenomene nuk janë aq të rralla sa mund të mendohet. Është e vështirë të japësh një numër të saktë, por ka ende mijëra: Kina ka numrin më të madh të zjarreve të qymyrit, por edhe India, ku minierat në shkallë të gjerë nisën më shumë se një shekull më parë, ka pasur dhe ka ende probleme shumë serioze lidhur me fenomeni. Rritja e temperaturave sipërfaqësore dhe nënproduktet toksike në ujërat nëntokësore dhe në tokë i kanë shndërruar fushat e qymyrit (fillimisht me popullsi të dendur) të Raniganj, Singareni dhe Jharia në djerrina të mëdha që kanë shkaktuar evakuimin e mijëra njerëzve. FCS

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.