“Argument” / Përplasja SHBA – Iran, sa e sigurtë është Shqipëria gjatë 2020-ës

Emisioni i parë i vitit 2020 “Argument” nga Enio Civici ka trajtuar një temë mjaft të nxehtë, që padyshim preku edhe vendin tonë kur në mëngjesin e 4 janarit shqiptarët hapën sytë kundrejt lajmeve se Amerika kishte vrarë një nga gjeneralët më të rëndësishëm në Iran, Kassem Soleimmani, i cili akuzohej për veprimtari terroriste.

Edhe pse përplasja ndodhet larg si pozicion gjeografik me Shqipërinë, përsëri vendi ynë ndodhet i rrezikuar për shkak të strehimit të grupimi opozitar MEK në Manzë, Durrës. Ky grup opozitar kundërshton regjimin e Iranit dhe është i dëbuar nga vendi. Nëpërmjet një marrëveshje me qeverinë amerikane, Shqipëria ka marrë përsipër strehimin e muxhahedinëve. Lideri suprem iranian, në një fjalim të tijin përmendi në mënyrë direkte Shqipërinë si “një vend armik dhe i mbrapshtë”, e cila solli reagime edhe nga politika e vendit tonë. Kryeministri Rama i pyetur rreth çështjes, solli në vëmendje faktet se ne jemi një vend anëtar i NATO-s dhe aleatë të ngushtë me Amerikën, në këtë mënyrë sulmi ndaj nesh është një agresion ndaj tyre.

Të ftuar në studio për të folur se sa e sigurtë Shqipëria do të jetë gjatë 2020-ës janë Mark Crawford, Sherefedin Shehu, Ilir Kalemaj dhe Klodian Muço.

Mark Crawford, në fjalën e tij u shpreh se ai mendon që situata tashmë është qetësuar dhe se raportet armiqësore me Iranin kanë zgjatur prej vitesh, ndërkohë që goditja sipas tij nuk ishte aspak surprizë për ta që e kanë ndjekur politikën amerikane:

“Unë do thoja që situata është më e qetësuar se më parë, pasi deri pardje ishte mundësia e të shkuarit në luftë të hapur nga të dyja vendet. Problemet me Iranin kanë qenë të hershme, gati një histori 50 vjeçare antagonizmi, madje ka shumë amerikanë që vijnë me prejardhje nga Irani dhe kanë profesione shumë të larta në vendin tonë. Ata normalisht janë nga grupimi i opozitës, pra është diçka e ndjekur prej shumë kohës. Nuk ishte surprizë ajo goditje, pasi nga pikëpamja jonë Soleimanni kishte gjak amerikanësh në duart e tij dhe financonte terrorizmin. Ne kemi votuar Trumpin për të mos shkuar në luftë, pasi kemi luftuar me shumë vende si Iraku, Afgahanistani dhe të tjerë dhe nuk duam më tepër destabilitet në rajon, apo ushtarë amerikanë të lënduar.”

Sherefedin Shehu, një ekspert i ekonomisë e ka përshkruar goditjen e Amerikës si një veprim të drejtë dhe që do ta ndihmojë të gjithë rajonin në periudhën afat-mesme. Sipas tij, Shqipëria nuk është aspak shqetësim për Iranin:

“Shqipëria nuk është shqetësimi kryesor i Iranit. Besoj se Irani është një vend problematik, por jo vetëm për veten. Ata gjithashtu kanë shkaktuar shumë destabilitet edhe në rajon. Janë një grup shtetesh që kanë mjaft probleme me Iranin dhe ndërhyrja amerikane do të jetë një faktor pozitiv në periudhën afat-mesme, që do t’i japë paqe rajonit. Në mendimin tim të dy vendet nuk kanë interes për luftë. Nga krahu tjetër kemi Europën që vazhdon të jetë e heshtur dhe shumë e dyzuar në qëndrimet e saj për përplasjen. Iraku gjithashtu nga reagimet duket se nuk është dakord për të hapur luftë.”

Ilir Kalemaj, ekspert në marrëdhëniet ndërkombëtare, shpjegoi se Irani prej kohësh kishte shtrirë aktivitetin e saj në Lindjen e Mesme duke financuar shpeshherë grupe që ishin qartazi në frymën e tyre kundër Amerikë. Sipas tij Shqipëria duhet të qëndrojë vigjilente për rreziqet:

“Cdo ngjarje globale efekton edhe lokalisht, pasi kemi ne mbi 3500 muxhahedinë dhe ka qenë vetë Soleimani i cili kishte nxitur dhe sponsorizuar në mënyrë direkte një sulm terrorist mbi kampin e Manzës dhe Kryegjyshatën, disa muaj më parë. Kjo solli edhe shpalljen “non-grata” të ambasadorit iranian në Shqipëri. Është një situatë shumë e ndezur, pasi Soleimani ishte faktori numër një i Iranit në operacionet, që shteti zhvillonte në rajon. Së dyti, ai nuk është një terrorist i rëndomtë si Osama Bin Ladenin, pasi ai përfaqësonte shtetin e Iranit dhe drejtonte luftën nëpërmjet grupimeve të quajtura “Proxy”. Irani dihet se kontrollon situatën në Siri, kontrollon grupet në Yemen, financonte grupimin politik Hezbollah në Lebanon dhe shumë aktivitete të tjera kundër amerikane në rajon. Vrasja e Soleimanit ishte shumë interesante pasi erdhi pas disa revolta nga populli iranian kundrejt regjimit. Soleimani më pas vazhdoi veprimtarinë e tij, për ta transformuar situatën dhe frymën e kundërshtimit ta drejtonte ndaj Amerikës. Aktualisht jemi më të qetë si situatë. Shqipëria rrezikon , pasi lideri suprem iranian na përmendi në mënyrë direkte, prandaj nuk duhet ta  marrim dhe aq lehtë.”

Ndërkohë, Klodian Muço ekspert dhe analizuar i tregjeve financiare, u shpreh se kjo goditje nuk solli ndryshime shumë rrënjësore në përqindjet e bursës dhe se parametrat ekonomikë tregojnë se nuk do të ketë luftë:

“Shqipëria është pjesë e NATO-s dhe në bazë të nenit nr.5 të traktatit, një cënim i vogël kundrejt nesh hap luftë totale me vendet aleate. Nuk ka pasur shumë lëvizje në bursë, përveçse ka pasur një rritje kundrejt kompanive të armëve, por edhe ata nuk e presin një luftë se nuk ka rritje të mjaftueshme. Para goditjes, nafta ka arritur në nivele mjaft të ulëta historike dhe në këtë mënyrë goditja e Amerikës balancoi disi çmimin për këtë produkt.”

Geri Kolgega / SCAN 

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.