E rrallë/ Historia e pabesueshme e “Ishullit të Rose”, që nga shpallja shtet e deri te gjuha Esperanto

“The Incredible Story of the Isle of Roses”, tani në Netflix, është një film që tregon në mënyrë pak të trilluar historinë e “Ishulli i Rose”, një vend që nuk është njohur kurrë nga shteti italian, ndërtuar në vitet 1960 në brigjet e Riminit, nga inxhinieri i Bolonjës, Giorgio Rosa.

Në vitin 1958 Giorgio Rosa, i cili lindi në 1925, kishte idenë për të hartuar një lloj ishulli artificial për t’u vendosur në brigjet e Riminit, rreth 12 kilometra nga bregu, përtej ujërave territoriale italiane. Për disa vjet, Rosa bëri inspektime të shumta në zonë, duke studiuar mënyrën më të mirë për të ankoruar platformën e tij në fund të detit.

Pas disa problemeve teknike dhe financiare, filloi ndërtimi i strukturës i cili zgjati disa vjet, gjithashtu sepse për shkak të detit dhe kushteve të motit nuk ishte e mundur të punohej shumë orë në javë pranë platformës.

Punimet e Giorgio Rosa-s nuk kaluan natyrshëm pa u vënë re dhe drejt fundit të vitit 1966, Kapitenët e Portit të Riminit kërkuan që punimet të ndaleshin, ndër të tjera edhe sepse disa pjesë të atij territori ishin dhënë me koncesion.

Policia gjithashtu “u vu pas” historisë, por Rosa përsëri arriti të vazhdojë punën e ndërtimit dhe në verën e vitit 1967, hapi ishullin e tij për publikun, megjithëse kishte ende shumë punë për të bërë për ta zgjeruar dhe përmirësuar atë. Platforma (një lloj banese me grumbuj të mëdhenj) kishte një sipërfaqe rreth 400 metra katrorë dhe Rosa bëri që të fillonte ndërtimi i një kati të dytë, për të dyfishuar hapësirën në dispozicion.

Më 1 maj 1968, Rosa shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë e ishullit të tij artificial, duke emëruar veten presidentin e tij. Ai e quajti “Republika Esperantiste e Ishullit të Rose” dhe vendosi një gjuhë zyrtare (Esperanto), një qeveri, si dhe monedhën e vet. Më vonë, Rosa mbajti një konferencë shtypi për të komunikuar kushtetutën e shtetit të ri botës.

Autoritetet italiane nuk e morën mirë, edhe sepse lindën dyshime të ndryshme në lidhje me mundësinë që zbulimi i Rosa-s të ishte një dredhi për të shmangur pagimin e taksave të marra, falë ardhjes së turistëve dhe vëzhguesve të shumtë. Një lloj bllokade detare u krijua rreth Ishullit të Rosa-s, pas së cilës ai fitoi një intervistë me një nga drejtuesit e Shërbimit të Informacionit të Mbrojtjes, shërbimet e inteligjencës ushtarake italiane, por jo shumë benefite u nxorën prej saj.

Një duzinë pilotësh policie, me oficerë dhe ushtarë në bord, “pushtuan” Ishullin e Rose, i cili në atë kohë ishte e banuar vetëm nga kujdestari dhe partneri i tij. Më pas, Rosa i dërgoi një telegram proteste Presidentit të atëhershëm të Republikës, Giuseppe Saragat, pa marrë përgjigje. Në javët në vijim kishte disa pyetje parlamentare në lidhje me të dhe dërgimin te Rosa të propozimeve të ndryshme për të blerë platformën.

Në gusht,  marina tregtare dërgoi një njoftim te Kapitenët e Portit të Riminit, në të cilën u kërkua të shkatërrohej platforma e ndërtuar. Inxhinieri paraqiti një apel i cili u refuzua, pavarësisht nga interesi i disa politikanëve, dhe në nëntor 1968 në Rimini, të gjitha materialet e transportueshme të gjetura në Ishullin Rose u vendosën në funksion të shkatërrimit të platformës me eksplozivë.

Çmontimi ndodhi në muajt e parë të vitit 1969, struktura përballoi dy shpërthime të ndryshme të kontrolluara, por u dëmtua rëndë dhe u fundos gjithsesi pas një stuhie në fund të shkurtit.

Historia pati pasoja të shumta, edhe sepse ishte e pashembullt në historinë ligjore të Italisë. Polemikat vazhduan edhe pas shpalljes së Këshillit të Shtetit, sipas së cilit, pretendimet e pavarësisë dhe sovranitetit të bëra nga pronarët e platformës ishin të pabazuara. Edhe jashtë Italisë, u konkludua që  qytetarët italianë duhej të respektonin ligjet e shtetit.

Republika Esperantiste e Ishullit të Rose nuk u njoh kurrë nga asnjë shtet në botë në periudhën e shkurtër të jetës. Vendi kishte si simbol një stemë në të cilën përfaqësoheshin tre trëndafila të kuq, me një mburojë të bardhë si sfond. Flamuri ishte portokalli me stemën e republikës në qendër. Himni ishte një fragment nga skena e parë e veprës së tretë të Holandezit Fluturues, nga Richard Wagner.

Burimi origjinal: BMW.it

Përshtati në shqip: SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.