Arti i Stefano Romanos! Artisti italian që është zhvendosur prej vitesh në Shqipëri          

Stefano Romano është një artist italian që është zhvendosur prej vitesh për të shprehur artin e tij në Shqipëri. Ai na tregon se cilat janë arsyet përse gjendet kaq mirë këtu, se si e shikon ai artin dhe se çfarë pëlqen. Romano thotë se i pëlqen shumë të lexojë, duke filluar, nga romancat deri te librat filozofikë. Kinemaja gjithashtu është një nga pëlqimet e tij të mëdha, si dhe udhëtimet. Në Shqipëri, ajo që e  ka tërhequr më shumë artistin është të parit ndryshe të realitetit nga situata specifike e Shqipërisë, e ngjashme dhe me situatën në jug të Italisë. Ai thotë se është një mënyrë jetese që e njeh mirë dhe që e ndien afër.

Si nisi rruga drejt artit kontemporan?

Rrugëtimi im artistik ka nisur pothuajse rastësisht dhe ka qenë gjithmonë i lidhur me pjesën time “shkencore” dhe rigoroze si dhe me pjesën emotive gjë që gjithmonë është prezente në punët e mia.

Cili është formimi juaj akademik?

Kam frekuentuar Akademinë e Arteve të Bukura në Bergamo, (Itali).

Pse zgjodhët pikërisht Shqipërinë për të shprehur artin tuaj?

Kam ardhur në Shqipëri në shtator të vitit 2003, si asistent i Adrian Pacit në një workshop organizuar nga

Akademia e Bergamos dhe Akademia e Tiranës. Për arsye të ndryshme, kam vendosur të qëndroj këtu, për një eksperiencë ndryshe. Në fakt, ideja ime fillestare ishte të qëndroja vetëm një vit, por duke ndenjur në Tiranë fillova të ndjej energjinë e një qyteti që vazhdimisht ndryshon; energji që lindte nga problemet e vetë qytetit. Kështu, vit pas viti kam qëndruar këtu. Shqipëria më ka bërë të ndryshoj mënyrën e të bërit art dhe të kuptuarit e botës së artit. Mund të them që më jep mundësinë e një pikëvështrimi ndryshe të të parit të gjërave, gjë që pasuron dhe punën time artistike.

Krahasuar me Italinë, si ju duket arti në Shqipëri?

Ka shumë artistë profesionistë në Shqipëri, edhe pse skena është shumë e vogël, pasi pothuajse çdo gjë është e koncentruar në Tiranë. Në të njëjtën kohë, ka shumë probleme të një natyre tjetër, por të gjithë e bëjnë të pamundur krijimin e një sistemi të strukturuar të artit dhe skena artistike ndikohet nga mungesa e një sistem referimi, mungesa e profesionistëve për të folur për punën e tyre ose mungesa e koleksionistëve të vërtetë, që mund të ndihmojnë skenën të rritet.

Arti juaj ku fokusohet ekzaktësisht?

Unë jam i interesuar në kontradiktat që dalin nga përplasja midis kërkimit të identitetit të dikujt, me sistemet shoqërore ose politike në të cilat jetojmë. Unë përpiqem të shoh këto çështje përmes mediave të ndryshme, kryesisht video, performanca, foto dhe instalacione. Në përgjithësi, është ideja që i jep formë punës dhe jo anasjelltas.

Sa kohë ju duhet zakonisht për të bërë një instalacion?

Varet nga ideja; ka ide që zgjasin shumë kohë për t’u definuar dhe pastaj ato realizohen në një javë pune, të tjerë që janë shumë “të thjeshta” dhe lineare, por pastaj duhen muaj për t’i realizuar teknikisht.

Çfarë gjeni të vështirë në artin bashkëkohor?

Gjëja më e vështirë është të jesh bashkëkohor. “Bashkëkohore” është koha në të cilën jetojmë; është e tashmja që formohet ndërsa flasim për të kaluarën dhe të ardhmen në të njëjtën kohë, kështu që gjëja më e vështirë është të lexojmë situatat në të cilat jetojmë për t’i interpretuar ato siç duhet dhe t’i transformojmë ato në punë arti .

A keni një punim tuajin që mund ta veçoni nga të tjerat?

Jo, çdo punë është e rëndësishme, në të njëjtën mënyrë për arsye të ndryshme.

Keni qenë pjesëmarrës në ndonjë ekspozitë këtu në Shqipëri?

Po, në Shqipëri kam marrë pjesë në ekspozita dhe evente të ndryshme. E para ishte “Onufri” në vitin 2003; më pas unë vetë kam ideuar një projekt të artit në hapësirë publike që u zhvillua nga janari i vitit 2005, deri në shtator 2006  që titullohej “1.60 insurgent space”; kam qenë i ftuar në edicionin e 3-të të “Biennale di Tirana”; më pas kam realizuar unë vetë një ekspozitë në galerinë “Zeta”; kam qenë pjesëmarrës në ekspozitën “Tirana Open”; kam kuruar në bashkëpunim me të tjerë projekte të tjera arti, pothuajse gjithmonë të lidhura me hapësirën publike, dhe gjithashtu kam marrë pjesë në ekspozita në Kosovë.

Kujt ia dedikoni arritjet tuaja?

Puna artistike është e lodhshme, e nganjëherë njerëzit  nuk e kuptojnë, prandaj, para së gjithash, ia kushtoj vetes, pastaj natyrisht të gjithë njerëzve që më kanë inkurajuar ta bëj.

A keni një mesazh për artistët e rinj shqiptarë?

Nëse nuk besoni deri në fund, lëreni fare.

Migena Bushati/SCAN Magazine

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.