Çmimet e naftës janë rritur – Pse OPEC nuk do t’i ulë ato?

Eksportuesit kryesorë të naftës në botë takohen më 5 maj, mes thirrjeve nga e gjithë bota për të ulur çmimet.

Por anëtarët e grupit të prodhuesve të naftës Opec+ që përfshin Rusinë nuk po nxitojnë të ndihmojnë.

Çfarë është Opec+?

Opec+ është një grup prej 23 vendeve eksportuese të naftës që takohen çdo muaj në Vjenë, për të vendosur se sa naftë bruto do të vendoset në tregun botëror.

Në thelb të këtij grupi janë 13 anëtarët e OPEC (Organizata e Vendeve Eksportuese të Naftës), të cilat janë kryesisht vende të Lindjes së Mesme dhe Afrikës. Ajo u formua në vitin 1960 si një kartel, me synimin për të rregulluar furnizimin mbarëbotëror të naftës dhe çmimin e saj.

Në ditët e sotme, vendet e OPEC-ut prodhojnë rreth 30% të naftës së papërpunuar në botë, rreth 28 milionë fuçi në ditë. Prodhuesi më i madh i vetëm i naftës brenda OPEC-ut është Arabia Saudite e cila prodhon më shumë se 10 milionë fuçi në ditë.

Në vitin 2016, kur çmimet e naftës ishin veçanërisht të ulëta, OPEC bashkoi forcat me 10 prodhues të naftës jo-Opek për të krijuar Opec+.

Mes tyre është edhe Rusia, e cila gjithashtu prodhon mbi 10 milionë fuçi në ditë.

Së bashku, këto kombe prodhojnë rreth 40% të të gjithë naftës së papërpunuar në botë.

“Opec+ përshtat ofertën dhe kërkesën për të balancuar tregun”, thotë Kate Dourian, nga Instituti i Energjisë. “Ata i mbajnë çmimet të larta duke ulur furnizimet kur kërkesa për naftë bie.”

Opec+ gjithashtu mund të ulë çmimet duke hedhur më shumë naftë në treg, gjë që duan të bëjnë importuesit kryesorë si SHBA dhe Britania e Madhe.

Si u ngritën kaq shumë çmimet e naftës?

Në pranverën e vitit 2020, ndërsa Covid u përhap në të gjithë botën dhe vendet hynë në bllokim, çmimi i naftës së papërpunuar ra për shkak të mungesës së blerësve.

Pas kësaj, anëtarët e Opec+ ranë dakord të ulin prodhimin me 10 milionë fuçi në ditë, për të rritur çmimin.

Në qershor 2021, me kërkesën për naftë të papërpunuar që filloi të rimëkëmbet, OPEC+ filloi gradualisht të rrisë ofertën, duke hedhur 400,000 fuçi shtesë në ditë në tregjet botërore. Tani po furnizon rreth dy milionë e gjysmë fuçi naftë në ditë më pak se në pranverën e vitit 2020.

Megjithatë, kur Rusia pushtoi Ukrainën, çmimi i naftës së papërpunuar u rrit në mbi 100 dollarë për fuçi. Kjo ka shkaktuar rritje të ndjeshme të çmimit të katburantit në pompa.

“Kur Opec+ uli furnizimet me 10 milionë fuçi në ditë në maj 2020, ato u ulën shumë”, thotë David Fyfe, kryeekonomist në Argus Media.

“Tani ata po rrisin furnizimin me një ritëm të ngadaltë që nuk merr parasysh efektet e krizës Rusi-Ukrainë.”

Ekziston frika midis blerësve të naftës se BE-ja do të ndjekë SHBA-në dhe do të vendosë një embargo ndaj importeve të naftës nga Rusia, thotë zoti Fyfe. Evropa aktualisht importon mbi dy milionë e gjysmë fuçi naftë bruto në ditë nga Rusia.

“Kërcënimi i një embargoje ndaj naftës ruse ka trembur tregjet,” thotë ai, “sepse mund të çojë në një shtrydhje akute të furnizimit”.

Pse Opec+ nuk do të rrisë prodhimin e naftës?

Presidenti i SHBA Joe Biden i ka bërë vazhdimisht thirrje Arabisë Saudite që të rrisë prodhimin e saj të naftës, por pa rezultat.

Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson gjithashtu kërkoi nga Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe që të rrisin prodhimin. Edhe ai u kundërshtua.

“Sauditi dhe Emiratet e Bashkuara Arabe kanë kapacitet të lirë, por ata po refuzojnë të rrisin prodhimin vetë,” thotë Kate Dourian. “Ata nuk duan të diktohen nga Perëndimi.

“Ata thonë se hendeku midis ofertës dhe kërkesës po ngushtohet dhe se çmimet e larta të sotme thjesht reflektojnë panik nga ana e blerësve të naftës”.

Vendet e tjera të OPEC+ po e kanë të vështirë të rrisin prodhimin e tyre të naftës.

“Prodhuesit si Nigeria dhe Angola kanë nënvlerësuar kuotat e tyre të prodhimit me një milion fuçi në ditë kolektive gjatë vitit të kaluar,” thotë David Fyfe.

“Investimet ranë gjatë pandemisë dhe instalimet e naftës, në disa raste, nuk janë mirëmbajtur mirë. Tani, ata po zbulojnë se në fakt nuk mund të ofrojnë rritje të plotë të prodhimit.”

Cili është qëndrimi i Rusisë?

Opec+ gjithashtu duhet të respektojë dëshirat e Rusisë, pasi është një nga dy partnerët më të mëdhenj në aleancë.

“Rusët janë të kënaqur me çmimet në këtë nivel,” thotë Carole Nakhle, CEO e Crystol Energy. “Ata nuk kanë asgjë për të fituar duke i parë ata të shkojnë më poshtë.

“Opeku dëshiron të mbajë marrëdhënie të mira me Rusinë, kështu që ka shumë të ngjarë të vazhdojë me marrëveshjen që të gjithë ata bënë vitin e kaluar. Kjo do të thotë rritje shumë graduale të furnizimeve të papërpunuara nga tani deri në shtator.”

SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.