Analiza e Bloomberg: Pse botës duhet t’i interesojë ngadalësimi i ekonomisë kineze?

Rritja ekonomike e Kinës është e paqëndrueshme. Parashikimi zyrtar prej 6% deri në 6.5% është më i ngadalshmi ndonjëherë dhe rritja prej 6.2% e raportuar në tremujorin e dytë është më e dobëta që kur qeveria filloi të lëshojë të dhëna tremujore në vitin 1992. Shkaku më i qartë dhe i fundit është lufta tregtare me SHBA, por ndikimi është global, me efekte negative në kompani dhe vendet në të gjithë botën.

Ekonomia e 14 trilionë dollarëshe e Kinës, e dyta pas SHBA, përbën pothuajse një të tretën e rritjes globale çdo vit. Kjo e bën atë një ekonomi jetësore për krijimin e vendeve të punës dhe përmirësimit të standardeve të jetesës kudo. Epoka e avancuar e zgjerimit të SHBA, prej më shumë se një dekade dhe shqetësimet rreth rritjes së munguar të ekonomisë në Evropë e bëjnë ritmin e rritjes së vazhdueshme të ekonomisë kineze shumë më të rëndësishme. Nëse ngadalësimi aktual i Kinës do të përshpejtohet papritmas, efektet mund të dëmtojnë rimëkëmbjen globale. Ngadalësimi është strukturor, diçka që pritet të ndodhë me kalimin e kohës. Por një rënie e ekonomisë ridefinon pritshmëritë dhe prandaj është shumë shqetësuese.

Në një aspekt, nuk ka asgjë të keqe me rritjen 6% të ekonomisë kineze, sepse kaq është më shumë se dyfishi i normës globale. Por ekonomia e Kinës është e ngarkuar me borxh të madh dhe aftësia e saj për të shlyer pagesat varet nga rritja e shpejtë për të gjeneruar fitime dhe të ardhura nga taksat e nevojshme. Rritja e ngadaltë sfidon aftësinë e Kinës për të ulur borxhin e qeverisë, korporatave dhe familjeve, e cila sipas Bloomberg Economics është duke shkuar në më shumë se 300% të prodhimit të brendshëm bruto deri në vitin 2022. Sa më i madh të jetë grumbulli i borxhit, aq më i madh do të jetë ndikimi në rritjen, ose më saktë zvogëlimin e ekonomisë globale.

Ngadalësimi i ekonomisë kineze ka ndikuar në gjithçka, nga prodhimi i fabrikave e deri në tregun e punës. Deflacioni është në rritje pasi indeksi i çmimeve të prodhimit të Kinës u ngadalësua në zero në qershor nga një vit më parë, më e dobëta në gati tre vjet. Shpenzimet e ulëta nga konsumi i cunguar kanë goditur kompanitë shumëkombëshe, duke përfshirë Apple Inc., Prada SpA. dhe Starbucks Corp, e cila hapte një dyqan të ri në Kinë çdo disa orë. Lufta tregtare po dëmton eksportet ndërsa tarifat e SHBA po tkurrin importet jo vetëm nga SHBA, por edhe nga Japonia dhe Koreja e Jugut, duke ilustruar se si beteja tarifore po riorganizon tregtinë globale.

Pa asnjë zgjidhje në dukje për luftën tregtare të SHBA dhe Kinës, gjërat ndoshta do të përkeqësohen para se të përmirësohen. Besimi dhe aktiviteti i bizneseve po duken më të vështira në të gjithë globin. PBB-ja në tremujorin e dytë në Singapor, u tkurr më së shumti që nga 2012. Në Azi dhe Evropë, aktiviteti i fabrikave u tkurr në qershor, ndërkohë që SHBA tregoi vetëm rritje të vogël. Ndërkohë, rritja e tarifave ka bërë që kompanitë të lëvizin disa prodhime nga Kina në vende të tilla si Vietnami.

Veçse luftës tregtare, ekonomia kineze po tkurret thjesht sepse një ritëm i atillë i rritjes nuk mund të vazhdojë përgjithmonë. Popullsia është e moshuar, ka më pak të rritur në moshë pune për të nxitur prodhimin. Ka më pak mundësi për investime. Mbivendosja e borxhit do të thotë se më shumë fitime nga aktivitetet ekonomike duhet të shkojnë për të paguar shpenzimet e kaluara. Faktorë të tjerë që ndikojnë janë “betejat kritike” të presidentit Xi Jinping për të reduktuar grumbullimin masiv të borxhit të Kinës dhe për të pastruar ndotjen toksike të ajrit. Shitjet me pakicë, një shtyllë e gjatë e ekonomisë, nuk po rriten. Industria e automobilëve vitin e kaluar ka shënuar rënien e parë në shitjet vjetore në gati tre dekada.

Dhe ç’po bënë Kina për gjithë këtë? Ajo është duke u përpjekur të eci në një vijë të mirë. Stimujt e zjarrit që pasuan krizën globale financiare e mbajtën Kinën nga një Recesioni i Madh sikurse SHBA. Ata nuk vuajtën por e rritën malin e borxhit. Tani po përpiqet të bëjë sa të jetë e mjaftueshme për të parandaluar një ulje të vështirë, ku ekonomia po flirton me recesionin. Një plan stimulues fiskal që përfshin rreth dy trilionë juanë (291 miliardë dollarë) të shkurtimeve të taksave po ushqehet ngadalë në ekonomi. Qeveria ka lehtësuar rregullat për përdorimin e borxhit të qeverisë në disa projekte infrastrukturore dhe ka premtuar të rinovojë qindra mijëra ndërtesa të vjetra. Banka Popullore e Kinës ka kërkuar gjithashtu që bankat të mos ulin normat e hipotekave më tej, pavarësisht kushteve më të lehta monetare. Është rritur gjithashtu mbështetja e kredisë për firmat e vogla, rritja e likuiditetit për bankat më të vogla dhe i është kërkuar huadhënësve të mëdhenj të mbajnë fonde rezervë për të shmangur një shtrëngim financiar të mundshëm. Në qershor, planifikuesi më i lartë ekonomik ndërtoi një plan stimulues për të ndihmuar nxitjen e kërkesës për automobila dhe elektronikë.

Burimi: Bloomberg     https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-01-16/as-china-s-economy-slows-why-the-world-should-care-quicktake

DOSTI BANUSHI – SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.