NASA financon teknologjinë e së ardhmes me 5 milionë dollarë: Nga aeroplanët me motor jonik tek automjete të fuqizuara nga Dielli!
Avionë me energji jonike, automjete hapësinore të fuqizuara nga nxehtësia e Diellit, gjeneratorë portativë oksigjeni kushtuar eksploruesve të parë të Marsit. Këto janë vetëm disa nga 17 projektet inovative të financuara nga NIAC, NASA Innovative Advanced Concept, një program i organizmit amerikan që vë në dispozicion të studiuesve një fond prej 5.1 milionë dollarësh për zhvillimin e projekteve kushtuar teknologjive të reja, hapësirës dhe jo vetëm.
Programi është i ndarë në dy faza: në të parën, që zgjat 9 muaj, çdo projekt do të marrë 175,000 dollarë. Ekipet që arrijnë në një fazë të kënaqshme të zhvillimit të idesë së tyre do të kenë 600,000 dollarë shtesë dhe dy vjet për të zbatuar punën e tyre.
Ndër idetë më inovative të financuara në edicionin 2022 të NIAC qëndron Silent, një avion ngritjeje vertikale i mundësuar nga një motor jonik, krejtësisht i heshtur dhe për këtë arsye i përshtatshëm për përdorim në një mjedis urban. Projekti është kuruar nga një grup studiuesish të MIT. Ky sistem shtytës revolucionar nuk ka pjesë lëvizëse dhe përdor lëvizjen e ajrit të krijuar nga një proces jonizimi.
Muri i përparmë i krahut të avionit është i mbuluar me tela horizontale që bartin rrymë 40,000 volt nga një bateri e vendosur në trup. Pjesa e përparme e krahut e ngarkuar pozitivisht heq elektronet nga molekulat e ajrit. Ajri i jonizuar rrjedh drejt skajit pasardhës, duke gjeneruar një erë jonike që përplaset me miliona molekula të tjera ajri. Dhe janë këto përplasje që e çojnë aeroplanin përpara. Një prototip i vogël tashmë është fluturuar me sukses në laborator dhe tani qëllimi i studiuesve është të ndërtojnë një avion më të madh me autonomi më të madhe.
Një tjetër projekt interesant është ai i Bonnie Dunbar, i Universitetit A&M të Teksasit. Qëllimi i hulumtimit është të zhvillojë një teknologji që, duke filluar nga skanimi 3D i trupit të njeriut, lejon krijimin e kostumeve hapësinore të personalizuara për astronautin, me kosto të arsyeshme dhe të qëndrueshme edhe në kozmos apo në bordin e një rakete.
Tema është komplekse: aktualisht ka 18 kostume që përdorin astronautët jashtë ISS, me kombinime të ndryshme të madhësive të bustit, gjymtyrëve, çizmeve, etj. Këto janë pajisje delikate dhe të shtrenjta, në fakt anije kozmike të vogla të veshura që duhet të garantojnë mbijetesën e njeriut në hapësirë. Mungesa e personalizimit ndër vite ka krijuar probleme të shumta: astronautët që nuk kanë mundur t’i veshin ato (shumë të vogla / të shkurtra / të ngushta), të cilët kanë pësuar trauma ose lëndime, ose që u është dashur të heqin dorë nga EVA për shkak të mos- defekte të riparueshme në bordin e ISS ose Shuttle. Me këtë projekt, Dunbar dëshiron t’i kapërcejë këto probleme duke zhvilluar procese të reja dhe më efikase për projektimin dhe ndërtimin e kostumeve hapësinore.
Një nga problemet më të rëndësishme me të cilat do të përballen eksploruesit e parë të Marsit është ai i prodhimit të oksigjenit: ai do të përdoret për të marrë frymë brenda automjeteve, kostumeve dhe moduleve të strehimit, për të rritur bimët, por edhe si lëndë djegëse.
Atmosfera marsiane përmban sasi të vogla oksigjeni dhe qëllimi i Ivan Ermanoski dhe kolegëve të tij në Universitetin Shtetëror të Arizonës është të zhvillojnë një proces të ri nxjerrjeje, deri në 10 herë më efikas në energji sesa ato aktuale. Në dekadat e ardhshme, eksplorimi i hapësirës, si dhe në Mars, do të fokusohet në oqeanet jashtëtokësore të Enceladus (hëna e Saturnit) dhe Europa (hëna e Jupiterit). Ethan Schaler i Laboratorit Jet Propulsion në Pasadena po punon në SWIMM, robotë të vegjël autonome të printuar 3D, të aftë për të notuar në ujërat e Evropës duke mbajtur lloje të ndryshme sensorësh të aftë për të mbledhur informacione për mjedisin përreth dhe për të kërkuar gjurmë biologjike. Robotët do të lëshoheshin në ujë nga një “anije nënë”, një rover i madh amfib, i cili do të kishte për detyrë t’i transportonte në zonat e ndryshme të studimit dhe t’i rikuperonte në fund të misionit. FCS
Edel Strazimiri / SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.